Vergeet die trampoline maar…. Of toch niet?!
Urineverlies tijdens de overgang is een bekende klacht waarover ik veel vragen krijg in mijn #MenopauzeMaandag mailbox. Een klacht waar echt nog een taboe op rust, want ga jij op een verjaardag vertellen dat je last hebt van urineverlies…? Zou je dit doen, dan weet ik zeker dat je bijval krijgt van vrouwen want ongeveer 50% (!) van alle vrouwen tussen de 40 en 75 jaar heeft hier last van! Maar ook vrouwen die (net) zijn bevallen. Vraag maar eens wie van deze vrouwen nog op een trampoline durft te springen…!
Wat er gebeurt
Zoals al vaker gezegd, is de overgang een tijd van hormonale veranderingen. Je hormonen oestrogeen en progesteron dalen en worden steeds minder. En de verandering in met name je oestrogeenspiegels kunnen helaas een behoorlijke impact op je hebben, onder meer op je bekkenbodem.
Oestrogeen speelt een belangrijke rol bij aanmaak en afbraak van collageen, maar ook bij het helpen bij de functie van de zogenoemde ‘detrusorspier’. Dit is de spier van je blaas waarmee jij je urine in je blaas kunt vasthouden of kunt lozen. Door de afname van oestrogeen wordt je spierweefsel in je vagina en urineweg droger, dunner en helaas minder elastisch. En ook je bekkenbodemspieren en buikspieren worden wat slapper en/of rekken uit. Je baarmoeder kan hierdoor lager komen te zitten en kan dan op je blaas gaan drukken of je blaas wordt in een andere positie gedrukt. Hierdoor kan het voorkomen dat je sneller last krijgt van ongewenst urineverlies. Bovendien ervaart de helft van alle vrouwen in de overgang ook nog eens vaginale atrofie (dunner worden van de vaginawand), wat symptomen kan veroorzaken zoals vaginale droogheid, irritatie, jeuk en pijnlijke seks.
Tja, leuker kan ik het helaas niet maken… ☹. Maar er is hoop, want er is zeker wat aan te doen! In deze blog concentreer ik me op urineverlies, een volgende keer zal ik nader ingaan op vaginale atrofie.
Urineverlies
Zoals gezegd, krijgt rond de vijftig procent van alle vrouwen tussen de 40 en 75 jaar op een of andere manier met de volgende plasproblemen te maken:
1 urineverlies bij inspanning
2 urineverlies door aandrang
3 urineverlies door een combinatie van beide
ad 1 Urineverlies bij inspanning
Dit zogenoemde onwillekeurig urineverlies door inspanning is wel één van de meest gênante klachten volgens vrouwen. Dit wordt ook wel inspannings- of stressincontinentie genoemd. Ga eens bij jezelf na wat er gebeurt als je ineens moet lachen, niezen of een trampoline staat te springen…? Op dat soort momenten treedt er nog wel eens urineverlies op. Dit komt omdat er, door dat springen of lachen, een drukverhoging in je buik plaatsvindt.
Alleen de afsluiting van het plaskanaaltje door je bekkenbodemspier is dan onvoldoende om de urine in de blaas te houden. Met als gevolg wat urineverlies. Als jij echter in rust bent dat blijft je urine dus wel in je blaas. Je bekkenbodemspieren zijn wat verslapt, wat vaak wordt veroorzaakt door bevallingen, maar ook vrouwen die niet zijn bevallen via de natuurlijke weg of helemaal geen kinderen hebben gekregen kunnen deze vorm van urineverlies krijgen. Wat ook vaak gebeurt is dat vrouwen hun bekkenbodemspieren aanspannen om urineverlies te vermijden. Maar een verhoogde bekkenbodem-spierspanning kan weer leiden tot slechter uitplassen. Hierdoor ontstaan weer vaker blaasontstekingen omdat er nog wat urine achter in de plasbuis achterblijft want kan zorgen voor een infectie.
Behandeling urineverlies bij inspanning
Verlies je urine als je je inspant dan is dit gelukkig goed te behandelen. Vaak is – als dan niet met een doorverwijzing door je huisarts – naar een fysiotherapeut gespecialiseerd in de bekkenbodem(spieren) een goede stap. En vaak kan dit al voldoende zijn.
Iemand die je hierbij heel goed kan ondersteunen is bijvoorbeeld fysiotherapeute Rosita Hagen van de fysiopraktijk FitFysiek in Almere. Zij is gespecialiseerd in bekkenbodemklachten en leert je door middel van oefeningen en tips weer de beheersing te krijgen over je bekkenbodemspieren. Mocht dit toch niet helpen, dan behoort een operatie zeker ook nog tot de mogelijkheden. De gynaecologe dr. Chamorro (of ook wel @drGynn) kan je hierover nog veel meer vertellen.
ad 2 Urineverlies bij aandrang
Aandrang incontinentie komt vaak voor bij vrouwen boven de 60 jaar. Zij krijgen onwillekeurig urineverlies door een plotselinge of soms constante aandrang om te gaan plassen. En dit kan heel vervelend zijn, want dit komt soms wel meer dan 20 keer per dag voor! Wanneer die heftige aandrang wordt gevoeld om te plassen, moet je ook direct naar een toilet want anders is er dat urineverlies. Het is een onderdeel van wat ook wel een ‘overactieve blaas’ wordt genoemd, waarbij naast de aandrang en het urineverlies ook nachtelijk urineverlies hoort. De oorzaak van dit urineverlies is een verandering in de prikkeloverdracht van de vulling van de blaas naar de hersenen, waardoor onwillekeurige samentrekkingen van de blaasspier ontstaan. Door zo’n onwillekeurige samentrekking van de blaasspier wordt de urine uit de blaas geperst.
Behandeling urineverlies bij aandrang
Urineverlies dat wordt veroorzaakt door aandrang kan worden behandel met blaastrainingen, wederom door een fysiotherapeut liefst gespecialiseerd in de bekkenbodem (zoals Rosita). Hierbij kan er eventueel gebruik worden gemaakt van elektrostimulatie om abnormale blaasprikkels af te remmen. Overigens zijn er ook medicijnen om de prikkelbaarheid van de blaas af te remmen.
ad 3 Urineverlies door een combinatie van 1 en 2
Onwillekeurig urineverlies door een combinatie van urineverlies door aandrang en inspanning komt ook voor. De behandeling van deze derde vorm van urineverlies wordt gedaan in de vorm van het behandelen van aandrang-incontinentie waarover ik hierboven al een en ander vertelde.
Wat je mag onthouden
Heb je last van urineverlies weet dan dat er oplossingen zijn om dit aan te pakken. Aarzel niet en stap naar een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in de bekkenbodem of – als dat niet helpt – vraag je huisarts een verwijzing naar een gynaecoloog voor overleg over andere mogelijkheden.