Waarom toch dat vetrolletje…?!
Een mooie vraag die voorbij kwam in de MenoPauze maandag mailbox was die van een vrouw die zich afvroeg waarom je toch bijna altijd aankomt tijdens de overgang. Met daarbij de opmerking dat ook haar figuur zo veranderde.
Vrouwen die in de overgang komen, hebben om meerdere redenen een behoorlijk risico om in gewicht aan te komen, Factoren die hierbij een rol spelen zijn het proces van ouder worden, het proces rondom de overgang zelf en hoe je slaapt.
Leeftijd
De eerste oorzaak van gewichtstoename – het proces van ouder worden – is eenvoudig uit te leggen. Als je ouder wordt neemt je spiermassa af. Dit heeft direct invloed op jouw energieverbruik want spiermassa verbruikt wel vier maal zoveel energie als vetmassa. Als jij minder spieren hebt, verbruikt je lichaam dus ook minder energie. Maar als jij wel hetzelfde blijft eten en (minder) bewegen, dan zit je snel in een calorieoverschot en kom je aan.
Overgang zelf
Bij de tweede oorzaak – het proces rondom de overgang zelf – hebben vooral je hormonen invloed op die mogelijke toename in gewicht. Je oestrogeen en progesteron nemen aanzienlijk aftijdens de overgang. Hierdoor gaat je stofwisseling op een lager pitje, wat betekent dat je dagelijks met minder calorieën toekunt en je je voedingspatroon hierop mag aanpassen. Doe je dit niet dan zullen alle overbodige calorieën omgezet worden in lichaamsvet. En omdat je hormoonhuishouding verandert, kan ook de verdeling van het vet in je lichaam anders worden. Je typisch vrouwelijke rondingen zullen minder worden en je kunt meer vet ervaren rond je taille.


van een peervorm naar een appelvorm
Dit is ook eigenlijk heel logisch en best slim van ons lijf, want na de menopauze is je lichaam in staat om vanuit het buikvet oestrogeen aan te maken. Het mannelijke hormoon testosteron, dat je als vrouw ook aanmaakt, wordt door een zogenoemde enzym-aromatase vanuit het buikvet omgezet in oestrogeen. En dit is belangrijk want jouw eierstokken produceren immers tijdens de overgang steeds minder tot helemaal geen oestrogeen. En oestrogeen behoedt ons nou juist voor veel ongemakken, zoals hart- en vaatziekten, het houdt je huid stevig, beschermt je botten et cetera. Dit beetje buikvet is dus functioneel, maar een te veel brengt wel weer gezondheidsrisico’s met zich mee: ook hier die verhoogde kans op hart- en vaatziekte maar ook diabetes type 2 en ontstekingsklachten.
Maar kun je dit nu niet voorkomen?
Zeker wel, maar je zal er wel iets voor moeten doen. Kon je in je puberteit nog zo’n beetje alles eten wat los en vast zat zonder aan te komen, die tijd ligt helaas achter je…. Door het kweken van meer spiermassa en te letten op je voedingspatroon kun je in vorm blijven.
Door matig intensief te gaan bewegen blijkt uit onderzoek dat je in vorm kunt blijven. Joggen of hardlopen is hierbij effectiever gebleken om je taille te behouden dan wandelen. Maar sporten helpt sowieso om meer spieren op te bouwen en hoe meer spiermassa je kweekt, hoe meer calorieën je lichaam zal verbranden. Want spiermassa verbruikt immers meer energie dan vetmassa.
Lekker actief worden is dus de eerste oplossing om te zorgen dat je niet of minder aankomt dan ‘gebruikelijk’, waarbij komt dat dit ook nog eens heel goed is om botontkalking tegen te gaan. Een probleem dat eveneens in en na de overgang op gaat spelen door de daling van jouw hormonen. Twee vliegen in een klap dus!
Voeding
Voeding is de tweede oplossing om te zorgen dat je lichaamsgewicht op het gewenste peil blijft. Letten op wat je eet is dus belangrijk. Hierbij enkele tips:
- Eet gezond en gevarieerd
- Eet voeding die zo min mogelijk bewerkt is (geen pakjes en zakjes)
- Gebruik weinig suiker
- Eet volop groente en fruit (minimaal 400 gram groente bijvoorbeeld)
- Schrap frisdranken en gezoete vruchtensappen
- Liever geen alcohol of koffie (verergert opvliegers)
- Drink veel water
- Een idee is om sowieso in de wintermaanden vitamine D te suppleren omdat er dan weinig zon is
- Eet 3 x per week vette vis en als dat niet lukt (mij in ieder geval niet) slik dan een omega-3 supplement. Omega 3 werkt ontstekkingsremmend in je lichaam.
Slaap
Tenslotte kan slaap kan ook een rol spelen in je gewichtstoename. Tijdens het slapen worden er allerlei herstelprocessen aangezet. Onvoldoende slaap kan dit verstoren en kan er voor zorgen dat bijvoorbeeld het evenwicht tussen de hormonen leptine (verzadigingshormoon) en ghreline (hormoon dat de eetlust opwekt) uit balans raakt. Hierdoor krijgt je niet op tijd het signaal dat je genoeg gegeten hebt; je voelt je niet verzadigd en je blijft trek houden. Slecht slapen kan er ook voor zorgen dat je vermoeid en prikkelbaar bent waardoor je weinig weerstand kunt bieden tegen “troostvoeding “(cravings) en stress gevoeliger bent. Gevolg: je eet meer dan je nodig hebt en je komt aan in gewicht. Het ervaren van (veel) stress heeft sowieso een negatief effect op je stofwisseling en werkt insulineresistentie in de hand; je raakt in een vicieuze cirkel.
Wat je mag onthouden
Een gevarieerd voedingspatroon, ontspanning en beweging is hét advies om een gezond gewicht te bereiken en te behouden; voor, tijdens en na de overgang!
Je zult je er absoluut beter bij voelen en ook de kwaliteit van slapen zal hierbij vooruit gaan.